Ang Bangkero

Ang Bangkero
salin ni Lourdes H. Vidal

Noong bago pa lamang ang lungsod Maynilang
Tinangka’t nilalang ng maykanilangan.
Nagpatayo sila ng mga paaralang
Kung saan pumasok ang mga pantas at paham.

Tatlong paaralan ang magkakapisan:
Iyong Santo Tomas at San Juan de Letran;
Santa Terisita, colegio din naman
Sanayan ng isipan ng mag-aaral.

Lumipas ang taon, natapos ang aral,
Umuwing lahat ang nagsisipag-aral
Sa kanilang bayan na kanilang taglay
Lahat ng dangal, puri at karunungan.

Sa tawiran may isang nais sumapit
Sa malapad na pampang ng ilog Kalumpit;
Tumawag ng bangka sa kanyang pagtawid;
”Magbabayad ako paglipat ng tubig.”

Sumakay na roon iyong mag-aaral;
Umupong tahimik sa isang luklukan;
Binuksan ang payong, saka nagpahayag:
”Dinggin mo, bangkero, ang aking pahayag.”

Sa gitnang ilog, bangkero’y nagsasagwan,
Tanong ng mag-aaral sa kanya: “Ilang
Koro ang anghel sa kalangitan,
Ang mga santo at santa ilang pangkat?”

Napatanga na nga ang batang bangkero;
Nang sa mag-aaral sumagot na ito:
”Ito lang ang kaya ng dukhang balak ko.

“Dahil sa akin sana iyong inaalam
Una at huli ng bangkang sinasakyan,
At saka itong katig at itong sagwan;
Ito ang alam ko, siyang kinagisnan.

“Kahit na mababa ang napag-aralan;

Bunying Pilosopo, aking itatanong;
Magbuhat po dito hanggang sa dalungan
Ilan kaya ang hampas ng aking sagwan.

“Pagsulak ng tubig, paglitaw ng bula
Sa pagpupulutong ilang libo kaya;
Sa akin sagutin itong inuusisa
Pagkat pantas ka, marunong, masalita.”

Mag-aaral nagulat, nag isip-isip,
Tanong ng bangkero nagsara ng bibig;
Kusang nagsisi, sarili ang inusig
Kung ba’t ang bangkero kanya pang sinulit.

“Ito lamang gaod nitong aking sagwan,
Hindi mo mabilang nang may katiyakan,
’Yong anghel sa langit, sila mo pang alam
Gaya ko’y di ka galing sa kalangitan.

“Binabalaan ko, Pilosopong palso,
Nararapat huwag kalimutan ito;
Kung di mo kasama sa klase natuto,

Huwag tanungin ng dunong na abstracto.

”Tingnan si Lusiper noong unang araw,
Sa trono ng langit ilaw siyang tanglaw;
Nagpalalo siyang, nagtaas ng lipad,
Doon sa Impiyerno siya ang lumagpak.

Kayong nakikinig, huwag nang tumulad,
Doon sa mag-aaral, palalong sukat;
Sa Maynila nag-aaral ng kakapurat,
Pagbalik niya, Kastilaloy na agad.

THE DIARY of ANNE FRANK

 THE DIARY of ANNE FRANK

June 12, 1942-July 5, 1942

Anne Frank begins her diary on her thirteenth birthday, June 12, 1942. She and her family are Jews living in Nazi-occupied Amsterdam, Holland, during World War II, and she received the diary as a birthday present. She describes the other presents she received and the day she spent at the Jewish school she attends. In her next two entries, she describes the girls and boys at her school. She is quite forthright about them all, and describes who she likes and who she doesn't like. She describes one boy, Maurice Coster, as being one of her many admirers, so it appears that at the age of thirteen, she is already popular with the boys and confident about it, too.
On June 20, Anne confides to her diary that she is writing it because she does not have a real friend, someone in whom she can confide her innermost thoughts. This is in spite of the fact that she has, she says, loving parents, a sixteen-year-old sister, and about thirty people she can call friends.
Anne addresses her diary entries to an imaginary friend called Kitty, and she tells Kitty about her background and family. She was born in Frankfurt, Germany, but her father, Otto Frank, moved with his wife Edith to Holland in 1933. This was the year Adolf Hitler and the Nazis came to power in Germany. Anne was temporarily sent to stay with her grandparents before rejoining her parents and sister Margot in Amsterdam in February, 1934. World War II began in 1939, and she describes how after May, 1940, when the Germans occupied Holland, troubles began for the Jews in that country. A series of anti-Jewish decrees were issued, severely restricting the Jews' freedom of action and movement.
On June 20, Anne describes playing ping-pong with her friends and going to the ice-cream parlor, where there is always a male admirer to buy her some ice cream. She writes again of her many admirers amongst the boys who attend her school. She has gained a lot of skill in deflecting unwanted attention.
In the next few entries, Anne describes incidents at school, in which she is known for talking too much. Her math teacher keeps punishing her by assigning extra homework, such as an essay on the subject, A Chatterbox. She also complains about the restrictions placed on the Jews, including the fact that they are no longer allowed to use the streetcars. She writes of how she is getting to know a sixteen-year-old boy, Hello Silberberg. His grandmother thinks Anne is too young for him and wants him to go back to his old girlfriend, Ursul, but he disagrees and says he would like to go on seeing Anne. Hello (his name is short for Helmuth) meets Anne's mother and father, and her father is angry with her for getting home after eight o'clock. Eight o'clock is the German-imposed curfew after which no Jew is allowed to be outside.
Anne believes Hello is in love with her, although she regards him as only a friend. She believes she is still in love with a boy named Peter Schiff, even though she does not see him much anymore.
On July 5, Anne reports on the grades she received at the end of the school year. She has done reasonably well, although her sister Margot, three years older than Anne, has done better, as usual.
She also reports that her father has told her they may have to go into hiding to avoid being taken away and having their belongings confiscated by the Germans. He reminds her that for over a year they have been taking supplies to other Jews who have already gone into hiding.
Analysis
In her early diary entries, Anne's life appears to be relatively normal, in spite of the difficult situation all Dutch Jews are in. She reports on her friends and school activities, her interest in boys and their interest in her, just like any other young teenager would. Although she knows about the restrictions placed on the Jews, these seem to her no more than an inconvenience. She is happy and carefree and expresses no concern about the future until her father confides in her that they may have to go into hiding to avoid being rounded up by the Germans. Even then, Anne's response is to hope that such a thing does not happen. She is still innocent about life, and has no idea about what might befall her. For the reader, however, who knows about the Holocaust in which six million Jews were murdered by the Nazis, the ominous notes are there at the beginning, particularly in the long list Anne provides of the anti-Jewish decrees imposed by the Germans. The contrast here is between Anne's youthful innocence and the reader's knowledge of the fate that awaited her and the Jews as a whole.

mathematics "Defenition "

Rational number

-      is any number that can be expressed as the quotient or fraction p/q of two integers, with the denominator q not equal to zero. Since q may be equal to 1, every integer is a rational number.

Vinculum

-      is an overline horizontal line used in mathematical notation. It may be placed over a mathematical expression to indicate that it is to be considered grouped together, or alternatively it may function as a binary connective between arguments appearing above and below it.

NUMERATOR

-      the number or expression above the fraction bar (the dividend)

DENOMINATOR

-      the number or expression below the fraction bar (the divisor)

Square Root

-     a number that produces a specified quantity when multiplied by itself.

Imaginary numbers

-     A number that when squared gives a negative result.

Irrational numbers

-     is any real number that cannot be expressed as a ratio of integers. Informally, this means that an irrational number cannot be represented as a simple fraction. Irrational numbers are those real numbers that cannot be represented as terminating or repeating decimals.

Scientific notation

-     (commonly referred to as "standard form" or "standard index form") is a way of writing numbers that are too big or too small to be conveniently written in decimal form. Scientific notation has a number of useful properties and is commonly used in calculators and by scientists, mathematicians and engineers.

           

Real Numbers

-     is a value that represents a quantity along a continuous line. The real numbers include all the rational numbers, such as the integer −5 and the fraction 4/3, and all the irrational numbers such as √2 (1.41421356…, the square root of two, an irrational algebraic number) and π (3.14159265…, a transcendental number). Real numbers can be thought of as points on an infinitely long line called the number line or real line, where the points corresponding to integers are equally spaced. Any real number can be determined by a possibly infinite decimal representation such as that of 8.632, where each consecutive digit is measured in units one tenth the size of the previous one. The real line can be thought of as a part of the complex plane, and complex numbers include real numbers.

#017

Uhaw ang Tigang na Lupa

Liwayway A. Arceo

1

Ilang gabi nang ako ang kapiling niya sa higaan. Tila musmos akong dumarama sa init ng kanyang dibdib at nikikinig sa pintig ng kanyang puso. Ngunit, patuloy akong nagtataka sa malalim na paghinga niya, sa kanyang malungkot na pagtitig sa lahat ng bagay, paghikbi...

2

Ilang araw ko nang hindi nadadalaw ang aklatan: ilang araw ko nang hindi nasasalamin ang isang larawang mahal sa akin: bilugang mukha, malapad na noo, hati-sa-kaliawang buhok, singkit na mga mata, hindi katangusang ilong, mga labing duyan ng isang ngiting puspos-kasiyahan...Sa kanya ang aking noo at mga mata. Ang aking hawas na mukha, ilong na kawangki ng tuka ng isang loro, at maninipis na labi, ay kay Ina...

3

Sa Ina ay hindi palakibo: siya ay babaing abilang at sukat ang pangungusap. Hindi niya ako inuutusan. Bihira siyang magalit sa akin at kung nagkakagayon ay maikli ang kanyang pananalita: Lumigkit ka!...At kailangang ‘di ako makita. Kailangang ‘do ko masaksihan ang kikislap na poot sa kanyang mga mata. Kailangang ‘di ko namamalas ang pagkagat niya sa kanyang labi. Kailangang ‘do ko na makita ang panginginig ng kanyang mga daliri. Ito rin ang katumbas ng kanyang mariing huwang kung mayroon siyang ipinagbabawal.

Ang ngiti ni Ina ay patak ng ulan kung tag-araw: ang bata kong puso ay tigang na lupang uhaw na uhaw...

4

Minsan man ay hindi ko narinig na may pinagkagalitan sila ni Ama bagama’t hindi ko mapaniwalaang may magkabiyak ng pusong hindi nagkakahinampuhan. Marahil ay sapagkat kapwa sila may hawak na kainawaan: ang pagbibigayan sa isa’t isa ay hindi nalilimot kailanman.

5

Kung gabi ay hinahanap ko ang kaaliwang idinudulat ng isang amang nagsasalaysay tungkol sa mga kapre at nuno at tungkol sa magagandang ada at prinsesa; ng isang nagmamasid at nakangiting ina; ng isang pulutong ng nakikinig na magaganda at masasayang bata.

Ngunit, sa halip niyon ay minalas ko si Ama sa kanyang pagsusulat; sa kanyang pagmamakinilya; sa kanyang pagbabasa. Minamasdan ko kung paano niya pinapangunot ang kanyang noo; kung paano niya ibinubuga ang asong nagbubuhat sa kanyang tabako; kung paano siya titingin sa akin na tila may hinahanap; kung paano niya ipipikit ang kanyang mga mata; kung paano siya magpapatuloy sa pagsulat...

Si Ina ay isang magandang tanawin kung nanunulsi ng mga punit na damit; kung nag-aayos ng mga uhales at nagkakabit ng mga butones sa mga damit ni Ama. Sa kanyang pagbuburda ng aking mga kamison at panyolito – sa galaw ng kanyang mga daliri – ay natutunghan ko ang isang kapana-panabik na kuwento. Ngunti, ang pananabik na ito’y napapawi.

Kabagu-tbagot ang aking pag-iisa at ako ay naghahanap ng kasama sa bahay: isang batang marahil ay nasa kanyang kasinungalingang gulang o isang saggol na kalugud-lugod, may ngiti ng kawalang-malay, mabango ang hininga, may maliit na paa at kamay na nakatutuwang pisilin, may mga pisngi at labing walang bahid-kasalanan at kasiya-siyang hagkan, o isang kapatid ba kahulihan ng gulang, isang maaaring maging katapatan...

6

Sakali mang hindi nagkagalit si Ina at Ama, o kung nagkakagalit man ay sadyang hindi ipinamamalay sa akin, ay hinahanap ko rin ang magiliw na palitan ng mga titig, ng mga ngiti, ng mga biruan.

Sapat na ang isang tuyot na aalis na ako sa pagpapaalam ni Ama. Sapat na ang naningil na ang maniningil sa ilaw o sa tubig o sa telepono upang sakupin ang panahong itatagal ng isang hapunan. Sapat na panakaw sa sulyap ni Ama upang ipadamang may naririnig siya.

Mabibilang sa mga daliri ng aking dalawang kamay kung makailan kaming nagpasyal: Si Ama, si Ina at ako. Malimit na ako ang kasama ni Ina; hindi ko nakitang sinarili nila ang pag-aaliw.

7

Inuumaga man si Ama sa pag-uwi kung minsan ay hindi ko kinapapansinan ng kakaibang kilos si Ina. Nahihiga rin siya pagdating ng mga sandali ng pamamahinga at kung nakatutulog siya o hindi ay hindi ko matiyak.

Marahil ay ito ang tunay na madarama ng kataling-puso ng isang taong inaangkin ng madla...

Ngunit, walang pagsisisi sa kanyang tinig.

8

Ilang taon na ngayon ang nakaraan nang minsang may ibinalik na aklat ang aming tagapaglaba: yaon daw ay nakuha niya sa isang lukbutan ng amerikana ni Ama. Ibinigay ko yaon kay Ina: yaon daw ay talaarawan ni Ama.

Kinabukasan ay may bakas ng luha ang mga mata ni Ina. Kapansin-pansin ang lalo niyang hindi pagkabo buhat noon. Lalo siyang naging malungkot sa aking paningin.

Ano ang nasa isang talaarawan?

9

Lasing na lasing si Ama. Karaniwan nang umuuwing lasing si Ama ngunit, kakaiba ang kalasingan niya nagyong gabi. Hinihilamusan siya ni Ina ng malahiningang tsaa, ngunit wala itong naibigay na ginhawa.

Hindi rin kumikino si Ina: nasa mga mata niya ang hindi maipahayag na pagtutol.

Sapagkat may isusulat ako...sapagkat ikamamatay ko ang pighating ito...sapagkat...sapagkat...sapagkat...

10

Idinaraing ngayon ni Ama ang kanyang dibdib at ulo: hindi raw siya makahingang mabuti.

Marahil ay may sipon ka, ani ina. Sinisinat ka nga.

Isang panyolitong basa ng malamig na tubig ang itinali ko sa ulo ni Ama. Wala siyang tutol sa aking ginagawa. Sinusundan niya ng tingin ang bawat kilos ko.

Ang kanyang mga bisig, buhat sa siko hanggang sa palad, at ang kanyang binti, buhat sa tuhod hanggang sa mga talampakan, ay makailan kong binuhusan ng tubig na mainit na inakala kong matatagalan niya – tubig na pinaglagaan ng mga dahong ng alagaw. Kinulob ko siya ng makakapal na kumot matapos na inumin niya ang ibinigay kong mainit na tubig na pinigaan ng kalamansi.

Nakangiti si Ama: Manggagamot pala ang aking dalaga!

Sinuklian ko ng isang mahinang halakhak ang ngiti niyang yaon: hindi ako dating binibiro ni Ama.

Sana’y ako si na sa mga sandaling yaon: sana’y lalo kong ituturing na mahalaga ang nadarama kong kasiyahan...

11

Nabigo ako sa aking pag-asa: nakaratay nang may ilang araw si Ama. Halos hindi siya hinihiwalayan ni Ina: si ilalim ng kanyang mga mata ay may mababakas na namang maiitim na guhit.

Anang manggagamot ay gagawin niya ang lahat ng kanyang makakaya. Ngunit, ayaw niyang ipagtapat sa akin ang karamdaman ni Ama.

12

Ipinaayos ngayon ni Ama ang kanyang hapag. Nililinis ko ang kanyang makinilya. Idinikit ko ang kagugupit na kuwentong kalalathala pa lamang. Pinagsama-sama ko ang mga papel sa kanyang mga kahon.

Ang pang-ilalim na kahon ng kanyang hapag ay nagbigay sa akin ng hindi gagaanong pagtataka: may isang kahitang pelus na rosas at isang salansan ng mga liham. Maliliit at mga bilugang titik bughaw na tinta sa pangalan ni Ama sa kanyang tanggapan ang mga nasa sobre.

13

Ang larawan sa kahitang pelus ay hindi yaong hawas na mukha, may ilong na kawangki ng tuka ng isang loro, maninipis na labi. Sa likod niyon ay nasusulat sa maliliit at bilugang mga titik sa bughaw na tinta: Sapagkat ako’y hindi makalimot... Ang larawan ay walang lagda ngunit nadama ko ang biglang pagkapoot sa kanyang at sa mga sandaling yaon ay natutuhan ko ang maghinanakit kay Ama.

14

Bakit sa panahong ito lamang tayo pinaglapit ng pangyayari? Higit marahil ang aking katiwasayan kung hindi ka dumating sa aking buhay, bagamat hindi ko rin marahil matitiis na hindi maipagpalit ang aking kasiyahan sa isang pusong nagmamahal. Totoong ang kalagayan ng tao sa buhay ang malimit maging sagwil sa kanyang kaligayahan...

15

Naiwan na natin ang gulang ng kapusukan; hindi na tayo maaaring dayain ng ating nadarama. Ngunit, nakapagitan sa atin ngayon ang isang malawak na katotohanang pumupigil sa kaligayahan ang hindi natin maisakatuparan ay buhayin na lamang natin sa alaala. Panatilihin na lamang natin sa diwa ang katamisan ng isang pangarap; sana’y huwag tayong magising sa katotohanan...

16

Nakita ko siya kagabi sa panaginip; sinusumbatan niya ako. Ngunit, hindi ko balak ang magwasak ng isang tahanan. Hindi ko maatim na mangnakaw ng kanyang kaligayahan; hindi ko mapababayaang lumuha siya dahil sa akin. Ang sino mang bahagi ng iyong buhay ay mahal sa akin; ang mahal sa akin ay hindi ko maaaring paluhain...

17

Ang pag-ibig na ito’y isang dulang ako ang gumaganap ng pangunahing tauhan; sapagkat ako ang nagsimula ay ako ang magbibigay-wakas. Ipalagay mo nang ako’y nasimulang tugtuging nararapat tapusin. Gawin mo akong isang pangarap na naglalaho pagkagising. Tulungan mo akong pumawi sa kalungkutang itong halos pumatay sa akin...

18

Ngunit, bakit napakahirap ang lumimot?

19

Nadama ko ang kamay ni Ina sa aking kanang balikat: noon ko lamang namalayan na may pumasok sa aklatan. Nakita niya ang larawang nasa kahitang pelus na rosas. Natunghan niya ang mga liham na nagkalat sa hapag ni Ama.

Si Ina ay dumating at lumisang walang binitiwang kataga. Ngunit, sa kanyang paglisan ay muling binati ng kanyang palad ang aking balikat at nadarama ko pa ang salat ng kanyang mag daliri; ang init ng mga iyo, ang bigat ng kanilang pagkakadantay...

20

Ang katahimikang namagitan sa amin ni Ina ay hindi pa napapawi. Iniiwasan ko ngayon ang pagsasalubong ng aming mga titig; hindi ko matagalan ang kalungkutang nababasa ko sa mga paninging yaon.

21

Hiningi ni Ama ang kanyang panulat at aklat-talaan. Nguni, nang mapaniwala ko siyang masama sa kanyang ang bumangon ay kanyang sinasabi: Ngayon ay ang aking anak ang susulat nang ukol sa atin...At sa anya’y isang dalubhasang kamay ang uukit niyon sa itim na marmol. Ngunit, hindi ko maisatitik ang pagtutol na halos ay pumugto sa aking paghinga.

Nasa kalamigan ng lupa ang kaluwalhatian ko!

Kailanman ay hindi ko aangkining likha ng aking mga daliri ang ilang salitang ito.

22

Huwag kang palilinlang sa simbuyo ng iyong kalooban; ang uang tibok ng puso ay hindi pag-ibig sa tuwina...Halos kasinggulang mo ako nang pagtaliin ang mga puso namin ng iyong Ina...Mura pang lubha ang labingwalang taon...Huwag ikaw ang magbigay sa iyong sarili ng mga kalungkutang magpapahirap sa iyo habang-buhay...

Muli kong nadama ang tibay ng buhol na nag-uugnay ng damdamin ni Ama sa akin.

23

Kinatatakutan ko na ang malimit na pagkawala ng diwa ni Ama.

Si Ina ay patuloy sa kanyang hindi pagkibo sa akin, patuloy sa kanyang hindi pag-idlip, patuloy sa kanyang pahluha kung walang makakita sa kanya...

24

Ang kanang kamay ni Ina ay idinantay sa noo ni Ama at ang pagtatanan ng isang nais tumakas na damdamin sa kanyang dibdib ay tinimpi ng pagdadaop ng kanyang ngipin sa labi.

Naupo siya sa gilid ng higaan ni Ama at ang kaliwang kamay nito ay kinulong niya sa kanyang mga palad.

Magaling na ako, mahal ko...magaling na ako...sa muli mong pagparito ay sabihin mo sa akin kung saan tayo maaaring tumungo...ang moog na itong kinabibilangguan ko’y aking wawasakin...sa ano mang paraan...sa ano mang paraan...

Ang malabubog na tubig na bumabakod sa mga pangingin ni Ina ay nabasag at ilang butil niyo ang pumatak sa bisig ni Ama. Mabibigat na talukap ang pinilt na iminulat ni Ama at sa pagtatagpo ng mga titig nila ay gumuhit sa nanunuyo niyang labi ang isang ngiting punung-puno ng pagbasa. Muling nalapat ang mga durungawang yaon ng isang kaluluwa at hindi niya namasid ang mga matang binabalungan ng luha: ang mga salamin ng pagdaramdam na hindi mabigkas.

25

Nasa mga palad pa rin ni Ina ang kaliwang kamay ni Ama:Sabihin mo, mahal ko, na maaangkin ko na ang kaligayahan ko...

Kinagat ni Ina nang mariin ang kanyang labi at nang siya’y mangusap ay hindi ko naaming kay Ina ang tinig na yaon:Maaangkin mo na, mahal ko!

Ang init ng mga labi ni Ina ang kasabay ng kapayapaang nanahanan sa mga labi ni Ama at nasa mga mata man niya ang ilaw ng pagkabigo sa pagdurugtong sa isang buhay na wala nang luhang dumadaloy sa mga iyon: natitiyak niya ang kasiyahang nadama ng kalilisang kaluluwa...