Ang
Alamat ng Sirena
Sa isang karaniwang bukid nanirahan ang mag-asawang Vilma at
Tirso. Ang kanilang bahay ay malapit sa dagat. Si Tirso ay mangingisda. Ang
pangingisda ang pinagkakakitaan ngpamumuhay ng mga tagaroon.
Sa ikatlong taong pagsasama ng mag-asawa saka pa naglihi si Vilma.
Sa kanyang paglilihi laging gustong iulam sa pagkain ay isdang bangus.
May mga araw na walang
mahuling bangus si Tirso kaya si Vilma'y nagtatampo at hindi na kakain. Siya ay
iiyak nang iiyak.
Isang araw si Tirso ay pumunta sa dagat. Siya'y walang malamang
gawin nang makarinig ng sigaw. Makatatlong ulit na narinig niya ang
kanyangpangalan. "Tumingin ka sa ibaba!" ang sabi ng tinig.
Tumungo si Tirso at nakita ang isang malaking isdang bangus,
maganda at may korona.
"Ako'y nagmula sa
kailaliman ng dagat. Ako ang hari ng kara-gatan. Baka ikaw ay may kailangan.
Ako'y handang tumulong sa iyo!"
Nagtapat si Tirso. "Ang aking asawa ay nagdadalang-tao. Lagi
siyang humihingi sa akin ng isang bangus. Wala akong ibigay. Wala akong mahuli
sa dagat at wala ring mabili sa pamilihan."
"Kita'y tutulungan.
Linggo-linggo o kahit araw-araw kita'y bibigyan ng bangus sa isang
kondisyon?"
"Ano ang kondisyon?"
"Pagdating ng iyong anak sa gulang na pitong taon, siya'y
ibibigay mo sa akin!"
Yayamang walang ibang paraan sa pagkakaroon ng isdang bangus para
sa kanyang asawa, siya'y pumayag.
"Bukas magsisimula ang rasyon. Bibigyan kita ng isda."
Sila'y naghiwalay nakapuwa nasiyahan.
Nang sumunod na araw si
Tirso ay nagpunta sa aplaya. Nakita niya ang mga isdang handa at nakahanay sa
buhanginan. Kinuha niya ang mga ito at iniuwi. Niluto ni Vilma ang mga isda at
ang mag-asawa'y nagsalo. Ganito ang pangyayari kahit na si Vilma ay nagsilang
na ng sanggol.
Pinangalanan ang sanggol na
Marita. Napakaganda ng bata! Mahal na mahal ng ama't ina si Marita. Ito'y
maitim ang buhok, at mga mata'y kumikislap tulad ng sa manyika.
Ang tatlo ay naglalaro sa
looban ng kanilang bahay subalit tikis na hindi pinapasyal sa dalampasigan.
Ang bata ay lumaki at sa
kanyang paglaki ay lalong nag-ibayo ang pagmamahal ng ama't ina.
Dumating ang ikapitong taon
ng bata. Ligalig na ligalig si Tirso. Hindi niya malaman kung paano niya
ipagtatapat ang kanyang ipinangako sa Haring Bangus.
"Vilma, may ipagtatapat ako sa iyo. Huwag kang magagalit. Sa
halip ay ako'y payuhan mo kung ano ang nararapat nating gawin -kung ano ang
solusyon sa ating problema!"
"Ano bang problema ang pinagsasabi mo?"
"Natatandaan mo ba noong ikaw ay naglilihi? Noong gusto mong
kumaing lagi ng isdang bangus? Suysuy ka nang suysuy na manghuli ako sa dagat.
Sa aking pag-uwi wala akong dala. Wala ring mabili sa pamilihan. Ako'y
tinulunganng mga Haring mga isda. Tinulungan ako ng Hari ng mga Bangus. Siya
raw araw-araw ay magbibigay sa akin ng isdang rasyon. Dahil diyan kaya ako'y
pinapangakong pagdating ng ating sanggol sa gulang na pitong taon, ibibigay ko
sa kanya si Marita!"
"Hindi maaari!" sabay tulo ng luha. Siya ay tangi nating
kayamanan. Hindi ko matitiis na siya ay mawalay! Sukdang aking ikamatay, ako'y
tutol!"
Isang umaga si Tirso ay
nagpunta sa aplaya. "Marangal na Hari ng mga isda, ayaw pumayag ng aking
asawa! Ipinakikiusap na sa halip na kunin mo si Marita, ikaw ay bibigyan namin
ng diamanteng singsing at anim na kalabaw!"
"Magpakalalaki ka!
Pahalagahan mo ang iyong pangako at ang ating kasunduan!"
Nag-isip si Tirso. Pumasok sa kanyang loob na ang kanyang kausap
ay isda lamang kaya hindi nito kayang agawin o kunin si Marita kung ito'y
malayo sa dagat o sa dalampasigan. Ipinasya niya na hindi niya tutuparin ang
kanyang pangako.
Siya'y nagtatakbo na walang kaputok mang sinalita.
Galit na galit ang Haring
Bangus. "Oras na ang batang iyan ay pumarito sa aplaya, siya'y aking
dudukutin!" naibulong sa sarili.
Mula noon ay hindi na
nakita sina Tirso, Vilma at Marita sa bay-bay dagat.
Isang umaga, may dumating
na batel sa dalampasigan. Ang mga tao sa baryo ay naghalimbumbungan at
nag-usyoso. Ang ilan sa kanila ay namili ng kung anu-anong gamit sa bangkang
nakadaong.
Natanaw ni Marita ang mga taong umakyat-manaog sa sasakyan.
Tumawag ng pansin ni Marita ang matingkad na kulay ng sasakyan. Siya'y nagpunta
roon. Iyon ang unang pagkakataon ng gayong uri ng bangka sa daungan.
Nang dumating doon si
Marita, nakapag-alisan na ang mga tao. Marahan siyang lumapit sa bangka. Sa
isang iglap siya ay sinakmal ng dambuhalang alon.
Siya'y nagpagibik at humingi ng tulong ngunit nang dumating ang
saklolo ay huli na.
Ang ina at ama, kasama ang mga taganayon ay naghanap at ginalugad
ang karagatan subalit nawalan ng saysay.
Tuwing sasapit ang orasyon matapos magdasal sina Vilma at Tirso,
sila'y pupunta sa talukan ng alon sa pagbabaka-sakaling makita si Marita.
Lumakad ang mga buwan at mga taon subalit kahit anino ay walang nakita ang
mag-asawa.
Isang gabing maliwanag ang
langit dahil sa kabilugan ng buwan, ang dalawang matanda ay naganyak na
magdalampasigan. Sila'y may namataang isang magandang babaeng mahaba ang buhok.
Ito'y lumalangoy. Ang kalahati ng kanyang katawan paitaas ay tao (human)
subalit sa pababa ay walang paa. Ang pinakapaa ay puno ng kaliskis. Sa dulo ay
palikpik. Ito ang unang sirena.